Son dövrlər Bakı ilə Moskva arasında yaşanan gərginlik təkcə diplomatik səviyyədə deyil, həm də dərin siyasi-ictimai sektorlarda da müşayiət olunmaqdadır.
Azərbaycanın təyyarə qəzasından sonra Rusiyadan kompensasiya tələb etməsinin qarşılığında Kreml bu legitim tələbə qarşı məsuliyyətsiz davranmaq bir yana, qonşuluq və bərabərhüququlu əməkdaşlıq ruhuna zidd addımlar sərgiləməkdədir. Rusiya bütün beynəlxalq praktikada mövcud olan presedentə qarşı çıxmaqla öz riyakarlığını nümayiş etdirir. Necə ki, qardaş Türkiyə və Azərbaycan vaxtilə Rusiyaya oxşar hadisəyə görə, kompensasiya edib.
Birinci Pyotrun varisləri ənənəvi xislətlərinə sadiq qalaraq keçmiş psixologiyaya, tarixi “siyasi irsə” söykənməklə həqiqi qonşuluq və strateji müttəfiqliyə layiq olmadıqlarını göstərir.
Yekaterinburqda 2001-ci ildə baş vermiş “cinayət” ətrafında ekstremizm və zorakılıq törədən rus polisi bütün hüquqi çərçivələri tapdalayır, çoxəsrlik qonşuluq əlaqələrinə xələl gətirir.
Azərbaycanlı iş adamlarının, kiçik sahibkarların məqsədli şəkildə incidilməsi, fiziki zorakılığa məruz qalması hansı müttəfiqlik, yaxın qonşuluq ruhuna sığır? Hansı ölkədə miqrantları döyür, öldürürlər? Bu, açıq nifrətin, şovinizmin nümunəsidir.
Məşhur jurnalist-ziyalı Mixail Qusmanın Xankəndidə verdiyi suallara görə, işdən çıxarılaraq çəzalandırılması isə heç bir mədəni-etik əxlaqa sığmır. Bu, sadəcə acizlik əlamətidir.
Yaxud Xankəndi şəhərində erməniəsilli rəssam İvan Ayvazovskinin abidəsinin sökülməsinə görə, Xankəndini Stepanakert kimi təqdim etmək, özü də Mixail Qusmanın uzun illər rəhbərlik etdiyi və əsassız yerə uzaqlaşdırıldığı TASS informasiya agentliyində yayımlanması açıq təxribatdır. Baxmayaraq ki, agentlik səhvində düzəliş etdi, ancaq yenə də Dağlıq Qarabağ ifadəsinə yer verməklə öz dediklərinə haqq qazandırmağa çalışırlar.
Azərbaycanda, paytaxt Bakıda onlarla Rusiyalı alim və şair, incəsənət xadimin heykəli, abidəsi var, Azərbaycan onları öz irsi kimi qoruyur, Xocalı qətliamını törətmiş ermənilərin fəxri saydıqları rəssamın Xankəndidə niyə abidəsi olmalıdır? İrəvanda, Gümrüdə, Zəngəzurda bir azərbaycanl şair, yazıçı, rəssamın abidəsi olmadığı halda Azərbaycanın bu düzgün addınına Rusiya niyə etiraz etməlidir?
Mənim doğulub boya-başa çatdığım Basarkeçərdə Aşıq Ələsgərin abidəsi var idi, ötən əsrdə ermənilər Kremlin gözü qarşısında darmadağın etdi. Bu gün də bizim əzəli torpaqlarımızda tarixi irsimiz, toponimlərimiz yer üzündən silinir. TASS agentliyi bunlara niyə diqqət ayırmır. Ukraynaya humanitar yardım, yanacaq təminatı göndərən Azərbaycanın bu xeyirxahlığı da Moskvanı qəzəbləndirir, bəhanələrlə oradakı Azərbaycan biznes mərkəzlərini bombalayır.
Ümumiyyətlə, Kreml niyə Azərbaycanın daxili işlərinə, müstəqil xarici siyasətinə qarışmalıdır? Zatulinlər, Solovyovlar ekstremist şüarlarla əslində Kremlin mesajlarını çatdırır. Belə müttəfiqlik olarmı? Azərbaycan müstəqil dövlətdir və bütün qonşuları ilə, o cümlədən Rusiya ilə bərabərhüquqlu əməkdaşlıq etməyə çalışır. Əgər kimsə özünü daha üstün hüquqda görürsə, imperiya təfəkkürü ilə davranırsa, zərərlərini özü də görür və görəcək.
Əgər Rusiya bu cür davam edəcəksə, hesab edirəm ki, 2022-ci ildə imzalanmış Strateji Müttəfiqlik haqqında Sazişə yenidən baxılmalıdır.
Vaqif Abdullayev
Siyasi elmlər doktoru, professor,
