ABŞ və Ukrayna nümayəndə heyətləri arasında Mayamidə keçirilən və Rusiyanın başlatdığı işğalçılıq müharibəsinə son qoyulmasına dair “Tramp adına sülh planı”nın müzakirəsi həm uğurlu, həm də uğursuz hesab edilə bilər. Hətta bu görüşə aid fotolardan da görünür ki, Ukrayna nümayəndə heyəti heç də hadisələrin gedişindən razı deyil və sanki küncə sıxışdırılmış durumdadır…
Buna baxmayaraq, görüşdə iştirak edən və danışıqlar barədə açıqlama verən ABŞ Dövlət katibi Marko Rubio bu danışıqları məhsuldar adlandırıb və qeyd edib ki, ABŞ Ukraynanın daimi təhlükəsizliyinə nail olmasına kömək etmək istəyir. İstəyir ki, Ukrayna bir daha işğalla üzləşməsin…
Ukrayna Prezidenti Volodimir Zelenski də ABŞ nümayəndələri ilə dialoqun konstruktiv olmasını vacib hesab etdiyini qeyd edib.
ABŞ Prezidenti Donald Tramp isə sülh müqaviləsinin imzalana biləcəyinə ümid etdiyini bildirib. O, həmçinin Ukraynadakı müharibəyə son qoymaq üçün Rusiyaya heç bir son tarix qoymadığını qeyd edib və eyni zamanda, müharibənin tezliklə bitəcəyinə ümid etdiyini söyləyib.
Tramp həmçinin əlavə edib ki, Ukraynadakı korrupsiya qalmaqalı sülh və danışıqlar prosesinə yaxşı təsir göstərmir. Bir çox ekspertlərə görə, Trampın bu açıqlaması Ukraynadakı məlum korrupsiya qalmaqalının ABŞ-nin Prezident Zelenskiyə qarşı təzyiq vasitəsi kimi istifadəsinə dair iddiaları bir növ təsdiqləmiş olur…
Bu arada “The Wall Street Journal” qəzetinin məlumatına görə, Amerika və Ukrayna rəsmiləri arasında Rusiya ilə müharibəyə son qoymaq üçün keçirilən Mayami danışıqları məhsuldar olsa da, bəzi vacib məsələlər həll olunmamış qalıb.
Qəzetə danışan adı çəkilməyən ABŞ rəsmisinin sözlərinə görə, danışıqlarda Ukraynada yeni seçkilərin mümkün vaxtı və Rusiya ilə Ukrayna arasında ərazi mübadiləsi perspektivi də müzakirə olunub. Məqalədə qeyd olunur ki, “Digər vacib məsələlər, o cümlədən Ukrayna üçün ABŞ və Qərbin təhlükəsizlik zəmanətlərinin təbiəti və Rusiyanın işğal edilmiş ərazilərin beynəlxalq səviyyədə tanınması tələbinə münasibətə dair məsələ həll olunmayıb”.
ABŞ rəsmisinin sözlərinə görə, Trampın xüsusi elçisi Stiv Uitkoff və kürəkəni Cared Kuşner danışıqları davam etdirmək üçün bazar ertəsi günü Rusiyaya uçacaqlar. Tramp özü də Uitkoffun bu günlərdə Putinlə görüşəcəyini təsdiqləyib.
Eyni zamanda, Putinin hər iki tərəfin sülh şərtləri ilə razılaşmasına imkan verəcək güzəştlərə getməyə hazır olub-olmadığı məlum deyil. Ötən həftə keçirilən mətbuat konfransında Rusiya başçısı müharibəyə son qoymaq üçün “ciddi” danışıqlara hazır olduğunu bildirib, lakin Ukraynanın öz qoşunlarını öz bölgələrindən, o cümlədən Rusiyanın nəzarəti altında olmayan bölgələrdən çıxarması tələbini təkrarlayıb.
Beləliklə, sülh müqaviləsi çərçivəsində ərazi mübadiləsi ilə bağlı müzakirələr olduqca mürəkkəbdir. Rusiya və Ukrayna qarşılıqlı razılığa gəlsələr belə, sonradan ərazi dəyişikliklərinin qanuniliyini həll etməli olacaqlar, çünki hər iki ölkənin konstitusiyaları qanunvericilik düzəlişləri olmadan ərazinin verilməsini qadağan edir.
“The Wall Street Journal” bu barədə yazır: “Lakin Putinin tam nəzarət etdiyi Rusiyadan fərqli olaraq, Ukrayna tərəfindəki diplomatik və hüquqi maneələr xeyli mürəkkəbdir. Ukraynanın sərhədlərində hər hansı bir dəyişiklik milli referendum tələb edəcək”.
Qeyd olunur ki, Ukrayna qanunvericiliyi müharibə dövründə prezident və parlament seçkilərini dondurur. Digər yandan, praktiki olaraq yeni seçkilərin perspektivi müharibə şəraitində olduqca qeyri-müəyyən və təhlükəlidir. Bu kütləvi tədbir bir yandan təhlükəsizlik baxımından mümkünsüzdür, digər yandan Rusiyanın bu seçkilərə müxtəlif təxribat və informasiya əməliyyatları ilə ciddi müdaxiləsi təhlükəsi var.
C.Məmmədli
“AzPolitika.info”
