Güclü hava qüvvələri istənilən ölkənin müəyyənedici xüsusiyyətidir və onun dünya siyasətinə təsiri haqqında çox şey deyə bilər. Bu, bir çox ölkənin qırıcı təyyarələrin və digər təyyarələrin təkmilləşdirilməsinə investisiya qoymasının səbəblərindən biridir.
Qaynarinfo xəbər verir ki, “Slash Gear” nəşri “Flight Global”ın “Dünya Hərbi Hava Qüvvələri 2024” hesabatını təhlil edərək, mövcud təyyarələrin sayını nəzərə alaraq dünyanın ən böyük 10 hava qüvvəsi haqqında məlumat verib. Baxmayaraq ki, müəlliflər təyyarələrin sayının ölkənin gücünün əsl əksi olmadığını qeyd ediblər.
10. Fransa
Fransa Hərbi Hava Qüvvələri 1909-cu ildə ölkəni hərbi işğaldan qorumaq üçün Fransa Ordusunun bir hissəsi olaraq yaradılıb. Bu gün ölkənin hava donanması 972 təyyarədən ibarətdir. 2025-ci ildə Fransa Hərbi Hava Qüvvələri də 39 “F4.1 Rafale” təyyarəsi cəlb etməyi planlaşdırır. Qeyd olunur ki, Fransa Hərbi Hava Qüvvələrində çoxməqsədli qırıcılar onların ümumi gücünün təxminən 38%-ni təşkil edir.
Materialda deyilir: “Fransa bu yaxınlarda axtarış-xilasetmə əməliyyatları zamanı faydalı olacaq iki “Airbus H225M” helikopteri də alıb. Bundan əlavə, Fransa Hərbi Hava Qüvvələri dörd mühərrikli Airbus A400M nəqliyyat təyyarəsindən də istifadə edir”.
9. Türkiyə
Türkiyə Hərbi Hava Qüvvələri ən qədim hava qüvvələrindən biridir. Qüvvələr 1911-ci ildə Osmanlı İmperiyası tərəfindən təsis edilib. Türkiyə Hərbi Hava Qüvvələri donanması 1069 təyyarədən ibarətdir. Yeni əlavələrdən biri də “Turkish Aerospace Industries” tərəfindən hazırlanmış beşinci nəsil KAAN qırıcı təyyarələridir. 2024-cü ildə Türkiyə ABŞ ilə F-16 təyyarələrinin alınması ilə bağlı müqavilə imzalayıb. Bundan əlavə, ölkə donanmasını 40 “Eurofighter Typhoon” təyyarəsi ilə doldurmağı planlaşdırır.
8. Misir
Misir Hərbi Hava Qüvvələrinin də sərəncamında 1069 hərbi təyyarə var.
“2018-ci ildə Misir Fransadan 30 “Rafale” qırıcısı, 2021-ci ildə isə daha 30 ədəd alıb. 2025-ci ilə qədər Misir Hərbi Hava Qüvvələrində 179 F-16 qırıcısı və 75 “Dassault Mirage 5″ var”, deyə müəlliflər əlavə edirlər.
7. Pakistan
Pakistan Hərbi Hava Qüvvələri qırıcılar, bombardmançılar və təlim təyyarələri də daxil olmaqla 1434 təyyarə idarə edir. Hərbi Hava Qüvvələrinin balansındakı təyyarələrə “JF-17 Thunder”, F-16, J-10C və Fransız “Mirage” daxildir. Ölkə həmçinin beşinci nəsil KAAN qırıcı təyyarələrinin hazırlanması üçün Türkiyə ilə birgə zavodun yaradıldığını elan edib.
6. Yaponiya
Yaponiya Hərbi Hava Qüvvələrinin 1459 aktiv təyyarəsi var. JASDF-də 127 beşinci nəsil “F-35 Lightning II” təyyarəsi və “Lockheed Martin” şirkətinin 105 çoxməqsədli F-2 Dəstək qırıcısı var. Ölkə həmçinin T-7 də daxil olmaqla müxtəlif təlim təyyarələrindən istifadə edir.
Yaponiya hökuməti 2025-ci il üçün tarixdə ən böyük müdafiə büdcəsini təsdiqləyib ki, bu da 55,1 milyard dollardır. Ölkə “Beechcraft T-6 Texan II” təlim təyyarələrini almağı və “Fuji/Subaru T-7” təyyarələrini istismardan çıxarmağı planlaşdırır. Bundan əlavə, Yaponiya altıncı nəsil döyüş qırıcılarının dizaynı və istehsalı üçün birgə şirkət yaratmaq layihəsi üzərində Böyük Britaniya və İtaliya ilə əməkdaşlıq edib.
5. Cənubi Koreya
Bu reytinqin ilk beşliyini silahlı qüvvələrinə çox ciddi yanaşan Cənubi Koreya açır. Koreya Respublikası Hərbi Hava Qüvvələrinin 1576 təyyarəsi olan kifayət qədər böyük təyyarə donanması var.
“2014-cü ildə hökumət hava qüvvələrinə növbəti əlavə olaraq ən son beşinci nəsil F-35A təyyarəsini seçdi və ilk təyyarələr 2019-cu ildə təhvil verildikdən sonra daha 20 ədəd bu gizli qırıcı təyyarə istehsal edildi. 2024-cü ilin noyabr ayında ABŞ və Cənubi Koreya ordunun hazırkı F-15K qırıcı donanmasını modernləşdirmək üçün 6,2 milyard dollarlıq müqavilə imzaladılar”, deyə hesabatda bildirilir.
Cənubi Koreya Hərbi Hava Qüvvələri köhnəlmiş və istismardan çıxarılmış “F-4E Phantom II” donanmasını əvəz etmək üçün KF-21 çoxməqsədli qırıcı təyyarələri təchiz etməyi planlaşdırır.
4. Hindistan
Hindistan hava qüvvələrinin 2296 aktiv hərbi təyyarəsi var. Arsenal olduqca təsir edicidir, çünki qırıcılar, pilotsuz sistemlər və reaktiv təyyarələr daxildir.
Ölkədə Rusiya və Avropa qırıcıları var: MiG-21, “Mirage 2000”, “Su-30”, “Dassault Rafale”. Lakin, F-21 onların arasında fərqlənir – “Lockheed Martin” tərəfindən istehsal olunan F-16-nın modifikasiyası. Hindistan Hərbi Hava Qüvvələrinin tələbləri nəzərə alınmaqla fərdi spesifikasiyalara uyğun olaraq qurulur və dizayn edilir.
2025-ci ildə tamamilə Hindistanda istehsal olunmuş iki C-295 nəqliyyat təyyarəsi təqdim edilib.
3. Çin
Çin təkcə iqtisadi nəhəng deyil, həm də dünyada üçüncü ən böyük hava qüvvələrinə malikdir. Çin Xalq Azadlıq Ordusunun sərəncamında 3304 hərbi təyyarə var. Bunlardan 1207-si qırıcı təyyarədir və bu, dünya donanmasının təxminən 6%-ni təşkil edir. Bu, Çini Asiyanın ən böyük aviasiya supergücünə çevirir.
Çox keçməmiş J-35A gizli qırıcı təyyarəsi təqdim edildi. Ölkədə həmçinin Rusiyanın Su-35 və altıncı nəsil “Çendu J-36” təyyarələri də istifadə olunur.
2. Rusiya
Nəşr yazır ki, 2024-cü ilə qədər Rusiyanın 4255 təyyarəsi var idi. Onların arasında 1970-ci illərdə hazırlanmış 1600 MiQ-29 var. 2024-cü ildə Rusiya dövlət beşinci nəsil qırıcı kimi təqdim etdiyi “Su-57″ni təqdim edib.
1. ABŞ
Amerika Birləşmiş Ştatları dünyanın bütün ölkələri arasında ən çox hərbi təyyarəyə malikdir. Qeyd olunur ki, bu, onların beynəlxalq məsələlərdə əhəmiyyətli dərəcədə dominantlıq etməsinin əsas səbəblərindən biridir.
“Flight Global”a görə, dünyanın ən böyük supergücünün 13.209 aktiv təyyarəsi var, ABŞ-ın isə 2019-cu ildə arsenalında 14.000-dən çox hərbi təyyarəsi var idi — bu rəqəm planlaşdırılan azalmanın bir hissəsi olaraq azalır”, deyə hesabatda bildirilir.
ABŞ Hərbi Hava Qüvvələri dünyanın ən müasir təyyarə donanmasına malikdir, lakin hələ də bəzi köhnə pervanellə idarə olunan təyyarələrdən istifadə edir. Bununla belə, o, həmçinin dünyanın ən qabaqcıl uçuş texnologiyalarından bəzilərinə malikdir. Məsələn, “Lockheed Martin”in F-35A “Lightning II” təyyarəsi 1,6 Mach maksimum sürətə çata bilir.
Aydın
