Azərbaycanda ali təhsilin idarə olunmasına məsul olan Elm və Təhsil üzrə Dövlət Agentliyi ilə bağlı son zamanlar narazılıqlar artmaqdadır. Qaydalara deyil, subyektiv şərhlərə əsaslanan qərarlar bir çox tələbənin təhsil hüququnun pozulması ilə nəticələnir.
Türkiyədə dövlət universitetində təhsil alan yüzlərlə azərbaycanlı tələbələr Azərbaycandakı ali məktəblərə köçürülmək üçün müraciət ediblər. Agentlik onların müraciətini rədd edərək bildirib ki, “tələbə ümumilikdə 4 semestrdə 120 kredit toplamalı olduğu halda, yalnız 110 kredit toplayıb. Bunların ikidə birini keçsə belə, nəyə görə 120 yox, 110 kredit dərs alıblar” Halbuki tələbənin akademik borcu olduğu üçün kredit sayının az olması Nazirlər Kabinetinin 348 nömrəli qərarının 3.2.2 bəndi ilə qanuni sayılır. Həmin bənd açıq şəkildə bildirir ki, akademik borcu olan tələbənin kreditlərinin normadan az olması hüquq pozuntusu deyil.
Buna baxmayaraq, Agentlik bu qərarı tanımayıb və tələbənin təhsil hüququnu pozub.
Bundan əlavə, tələbələrə başqa bir əsassız rədd cavabı da təqdim olunub. Belə ki, əksər tələbələr 2023-cü ildə Türkiyənin dövlət universitetlərinin təşkil etdiyi YÖS imtahanında yüksək nəticə göstərərək qəbul olunmuşdular. Daha sonra isə 2023-cü ilin dekabrında qüvvəyə minmiş qanuna əsasən, yalnız vahid TR-YÖS imtahanı etibarlı hesab olunur. Lakin həmin tələbələr imtahanı bu qanun qüvvəyə minməmişdən əvvəl – 2023-cü ildə vermişdi. Türkiyə Ali Təhsil Şurası da öz qərarında bildiribki, yalnız 2024-cü ildən sonra vahid imtahan keçiriləcək. Agentlik isə bu faktı nəzərə almadan, geriyə tətbiq prinsipi ilə hərəkət edərək yenidən tələbələrin hüququnu pozmuşdur.
Bu hallar təkcə bir tələbənin deyil, ümumilikdə yüzlərlə azərbaycanlı gəncin üzləşdiyi ciddi problemdir. Ölkə mətbuatında bu yaxınlarda işıqlandırılmış digər bir hadisədə – riyaziyyat üzrə Respublika Olimpiadasının qızıl medalçısı Orxan Əliyev də oxşar haqsızlıqla üzləşmiş, Azərbaycan universitetləri onu bənzər səbəblərdən qəbul etməmişdir.
Göründüyü kimi, Elm və Təhsil Agentliyinin hüquqi sənədləri ya bilməməsi, ya da bilərəkdən pozması nəticəsində istedadlı və layiqli gənclər ölkə təhsilindən kənarlaşdırılır. Bu isə nəinki vətəndaş hüquqlarının pozulmasıdır, eyni zamanda ölkənin gələcəyinə vurulan zərbədir.
Əldə olunan məlumata əsasən, bu süni maneələrin əsas müəllifi Elm və Təhsil Agentliyinin Ali və orta ixtisas təhsili müəssisələri ilə iş şöbəsinin müdiri Samir Həmidovdur. Məhz onun rəhbərlik etdiyi şöbədə verilən şərhlər, qanunun ziddinə olan rədd cavabları və qeyri-obyektiv yanaşmalar nəticəsində tələbələrin haqları pozulur.
Bəs sual budur: Niyə uğurlu tələbələrin öz ölkəsinə qayıtmasına mane olunur?
Hər il yüzlərlə azərbaycanlı gənc yüksək ballarla Türkiyə və digər ölkələrdə dövlət universitetlərinə qəbul olunur. Lakin onlar ailəvi, maddi və ya vətən sevgisi səbəbilə ölkəyə qayıtmaq istəyirlər. Təəssüf ki, onların qarşısına qanunla yox, şəxsi yozumlarla və subyektiv yanaşmalarla sədlər çəkilir.
Bu süni əngəllər və qərəzli qərarlar tələbələrin ölkəyə inteqrasiyasına, milli beyin axınının qarşısının alınmasına və təhsildə mövcud potensialın istifadəsinə açıq-aşkar maneədir.
Uğurlu gənclərin ölkəyə dönüşünə bu qədər məqsədli əngəl yaradılması cəmiyyətin, dövlətin və gələcəyin ziyanına işləyir. Bəs bu ziyanın məsuliyyətini kim daşıyacaq?
